Ο Διπλός Άνθρωπος

Περιγραφή

  Ο Διπλός άνθρωπος γράφηκε από τον Ντοστογιέφσκι το 1845, αλλά, αν και μυθιστόρημα, περιέχει πολλές ψυχαναλυτικές διαπιστώσεις που προοιωνίζονται αυτά που είπε στις αρχές του 20ού αιώνα ο Φρόυντ. Κεντρική του ιδέα είναι ο διχασμός της προσωπικότητας, που ξεκινάει ως λανθάνουσα ασθένεια (ένα είδος μανίας καταδίωξης), και καταλήγει στην πλήρη σύγκρουση των δύο εγώ και στην τελική τραγική διάσπαση.   Τέσσερα χρόνια πριν γράψει αυτό το έργο, ο Ντοστογιέφσκι είχε γνωρίσει τον γιατρό Ρίζενκαμπφ και, το 1843, εγκαταστάθηκε στο ίδιο διαμέρισμα μαζί του. Του έκανε πολλές ερωτήσεις και διάβασε πολλά ιατρικά βιβλία για να στηρίξει την αφήγησή του σε σίγουρες βάσεις. Η φαντασία του τον έκανε να «μαντέψει» εκείνο που θα έγραφε ο Φρόυντ το 1911 σχετικά μ’ ένα υπαρκτό πρόσωπο, τον πρόεδρο Σρέμπερ.   Στο μυθιστόρημα υπάρχει ένας «διπλός διάλογος»: Εκείνος που κάνει ο κύριος Γκολιάντκιν με τον εαυτό του, κι εκείνος που κάνει με τον δεύτερο εαυτό του, αυτόν που του «κλέβει» την ίδια του τη γλώσσα. Φυσικά, υπάρχει και μια τρίτη φωνή, εκείνη του αφηγητή, του μυθιστοριογράφου.   Όλο το έργο, λοιπόν, είναι χτισμένο ως μια αδιάκοπη συνομιλία ανάμεσα σε τρεις φωνές, που δημιουργούν μια εσωτερική αποσύνθεση. Τα άλλα πρόσωπα δεν αντιλαμβάνονται την ύπαρξη του «δεύτερου ανθρώπου»: βρίσκουν απλώς άπρεπη τη συνύπαρξη αντιφατικών εκδηλώσεων και κάνουν ό,τι μπορούν για ν’ αποκλείσουν τον Γκολιάντκιν απ’ την ανθρώπινη κοινωνία.