Αδύναμη Καρδιά

Περιγραφή

Σε όλη τη διάρκεια της λογοτεχνικής σταδιοδρομίας του, ο Ντοστογιέφσκι γράφει πολυάριθμες νουβέλες και διηγήματα, μέσω των οποίων προσεγγίζει τα θέματα που θα αναπτύξει αργότερα στα μεγάλα μυθιστορήματά του. «Ποιητής της οδύνης», ο Ντοστογιέφσκι προβάλλει ακόμα και μέσα από τα πιο σύντομα έργα του ως ο συγγραφέας της απέχθειας, του ανείπωτου και της σιωπής, και το στοιχείο τούτο προσδίδει στο έργο του μια εκπληκτική διαχρονικότητα. Αυτή η κατάδυση στα έγκατα της συνείδησης πηγάζει από τη θέλησή του να εκφράζει τη ζωή στο μεγαλύτερο δυνατό βάθος. Η αινιγματική φύση αυτής της νουβέλας προσφέρει μια ανάγλυφη απεικόνιση κάποιων σταθερών που συναντάμε στο έργο του Ντοστογιέφσκι. Η τρέλα η οποία, κατά τρόπο φαινομενικά παράδοξο και ακατανόητο, κυριεύει τον Βάσια δεν ερμηνεύεται με κοινωνικά αίτια. Η ιδέα του ασήμαντου υπαλλήλου που συνθλίβεται από τη δουλειά εξαφανίζεται αφ’ εαυτής, εφόσον επανειλημμένως μέσα στο κείμενο διευκρινίζεται ότι ο προϊστάμενός του, ο Γιουλιάν Μαστακόβιτς, τον εκτιμά, τον ανταμείβει και κατά κανέναν τρόπο δεν θεωρεί τη δουλειά που του ανέθεσε επείγουσα. Το ότι ο Βάσια αντιμετωπίζει αυτή τη δουλειά σαν ένα απροσπέλαστο τείχος, απηχεί απλώς τη δυσκολία που αντιμετωπίζει ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι, διαρκώς αναγκασμένος να παλεύει για να κερδίσει τα προς το ζην. Στην πορεία της νουβέλας, συναντάμε τη δημιουργία ενός τριγώνου, ενός τριγώνου όμως που αποτελείται από δύο άντρες αντιμέτωπους με μια γυναίκα. Στη «Σπιτονοικοκυρά», η ηρωίδα Κατερίνα, υποχείριο ενός σατανικού πατέρα-εραστή, παρουσιάζεται κάτω από ένα φασματικό φως, ως αντικείμενο του απραγματοποίητου, παραληρηματικού πόθου του Ορντίνοφ. Εδώ, ο Βάσια και Αρκάντι ζουν κάτω από την ίδια στέγη, συνδεδεμένοι με μια σχέση στοργής και υπερβάλλοντος συναισθηματισμού, με μια πραγματικά ερωτική σχέση. Ο επικείμενος γάμος του Βάσια δεν πρόκειται να διαταράξει τη συνύπαρξή τους, αφού, όπως εκείνος δηλώνει στον Αρκάντι, θα ζήσουν και οι τρεις μαζί, ο Αρκάντι, ο Βάσια και η Λίζα, η νεαρή μνηστή του, και πάλι υπό την ίδια στέγη. Για τίποτα στον κόσμο ο Βάσια δε θα ήθελε να αποχωριστεί το φίλο του, ενώ ο Αρκάντι οραματίζεται τη ζωή των τριών τους στους ίδιο διαμέρισμα όπου, μέσα στη λιονταρίσια αγκάλη του, θα μπορεί να προστατεύει τον Βάσια, αυτό το αδύναμο, καχεκτικό πλάσμα. Κατά συνέπεια, η τρέλα που κυριεύει το μυαλό του Βάσια δεν οφείλεται στον τρόμο που του προξενεί η ιεραρχία, αλλά σε μια διάχυτη ενοχή απέναντι τόσο στον Γιουλιάν Μαστακόβιτς, τον ευεργέτη του, όσο και απέναντι στον Αρκάντι, επειδή ο Βάσια δεν αντέχει την προδοσία που αποτελεί ο επικείμενος γάμος του. Το τίμημα το πληρώνει η γοητευτική Λίζα, η νεαρή μνηστή που βλέπει τη ζωή της να ανατρέπεται και να συντρίβεται. Σε κάθε σελίδα αυτής της νουβέλας είναι διάχυτη μια λανθάνουσα ομοφυλοφιλία˙ το ίδιο συμβαίνει και με άλλα έργα του Ντοστογιέφσκι, ο οποίος τονίζει την αδεξιότητα των ηρώων του έναντι των γυναικών, μια αδεξιότητα που χαρακτήριζε και τον ίδιο. Ο Βάσια είναι ανίκανος να συλλάβει το φυσιολογικό, όπως ακριβώς και η πλειονότητα των ηρώων του Ντοστογιέφσκι. Προτιμά να αποφεύγει την πραγματικότητα, με άλλα λόγια τη σαφή επίγνωση του ποιος πράγματι είναι. Η τρέλα τον απελευθερώνει από μια αφόρητη αντίφαση: έχει τα πάντα για να είναι ευτυχισμένος, δεν μπορεί όμως να ευτυχήσει. Διάρκεια 1ω. 53λ.