Ο κροκόδειλος

Περιγραφή

ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΓΕΓΟΝΟΣ Ή ΕΝΑ ΑΝΑΠΑΝΤΕΧΟ ΣΥΜΒΑΝ ΣΤΟ ΠΑΣΑΖ Η ειλικρινής αφήγηση του πώς ένας κύριος, γνωστής ηλικίας και γνωστής εμφανίσεως, καταβροχθίσθηκε ζωντανός από έναν περαστικό κροκόδειλο, δίχως να μείνει ούτε το ελάχιστο λείψανό του, και τι προέκυψε από το γεγονός αυτό. Το διήγημα αυτό δημοσιεύεται για πρώτη φορά το 1865 στο περιοδικό Εποχή. Στο Ημερολόγιο ενός συγγραφέα του έτους 1873, ο Ντοστογιέφσκι αναφέρει ότι το 1864 στην Πετρούπολη, στο Πασάζ, ένας Γερμανός επιδείκνυε με εισιτήριο έναν κροκόδειλο και το γεγονός αυτό του ενέπνευσε την ιδέα να γράψει ένα διήγημα, μιμούμενος το διήγημα του Γκόγκολ Η μύτη. Από αυτή τη λογοτεχνική σκανταλιά προέκυψε το συγκεκριμένο κείμενο, αρχικός τίτλος του οποίου ήταν Περί του συζύγου ο οποίος καταβροχθίσθηκε από έναν κροκόδειλο. Δημιουργώντας την κεντρική φιγούρα του ήρωά του, ο Ντοστογιέφσκι του δίνει τα χαρακτηριστικά ενός «μηδενιστή». Έχοντας ήδη εμπλακεί σε μια πολεμική με τη δημοκρατική δημοσιογραφία -με τα έντυπα Ο Σύγχρονος και Ρωσικός Λόγος-, μέσω του διηγήματος αυτού ο Ντοστογιέφσκι στρέφεται επίσης και κατά των συντηρητικών ή και των φιλελεύθερων οργάνων, όπως Ο αγγελιοφόρος της Ρωσίας, τα Πατριωτικά Χρονικά και η Φωνή.